Theo kinh nghiệm dân gian thì lá Vằng sau khi hái và phơi khô được sắc nước uống dùng cho phụ nữ sau khi sinh và người già. Ngày nay nhiều gia đình coi đây là món quà quý mang đậm phong vị quê và để giảm béo, tiêu độc, kích thích tiêu hoá trong mùa hè.
Chè vằng hay còn gọi là chè Cước Man, dây Cẩm Văn, dây Vắng, cây Dâm Trắng, cây Lá Ngón, Mỏ sẻ. Tên khoa học là Jasminum subtriphnerve Blume. Họ Nhài (Oleaceae). Cây chè vằng mọc hoang ở khắp nơi, mọc thành bụi hoặc bám vào các thân cây lớn hơn. Thân cứng, từng đốt vươn dài hàng chục mét, phân nhánh nhiều. Có ba loại Vằng, đó là Vằng lá nhỏ (vằng sẻ), vằng lá to và Vằng núi. Trong đó thì chè Vằng lá nhỏ được dùng nhiều nhất.
Lá Vằng mọc đối hơi hình mác, phía cuống tròn, mũi nhọn, có ba gân chính nổi rõ ở mặt trên, mép nguyên, càng lên ngọn cành lá càng nhỏ. Lá chè Vằng có ba gân dọc trong có hai gân bên uốn cong theo mép lá rõ rệt. Hoa chè Vằng mọc thành xim nhiều hoa (chừng 7-9 hoa), cánh hoa màu trắng thường nở vào tháng 3 đến tháng 5 hàng năm. Quả chè Vằng hình cầu cỡ hạt ngô, chín màu màng, có một hạt rắn chắc.
Để lấy được một gánh chè Vằng, người dân phải “hi sinh” giấc ngủ ngon lành của mình mà dậy từ lúc ba giờ sáng và mất trọn một ngày. Cây chè Vằng lấy về đem băm nhỏ khoảng 7-8cm, phơi nắng, phơi sương đến khi khô, có thể cất giữ bao lâu cũng không bị mốc. Hiện nay, chè Vằng được đóng thành những túi lọc rất tiện dụng. Nước chè Vằng thoạt uống có vị đắng sau ngọt thanh thanh nơi đầu lưỡi.
Nghiên cứu dược lý đã chứng minh, thành phần hoá học của lá chè Vằng có các chất terpenoit, glycosit đắng, flavonoit và ancaloit. Nhựa và ancaloit có tác dụng kháng khuẩn chống viêm, làm tăng nhanh tái tạo tổ chức, làm mau lành vết thương, thông huyết, điều kinh, đau bụng, hay điều trị đau khớp xưong, thiếu máu, mệt mỏi, kém ăn, cảm hay vàng da. Đặc biệt, theo kết quả nghiên cứu của trường Đại học Dược Hà Nội qua đề tài “chống nhiễm khuẩn ở cây chè vằng mọc ở Quảng Nam- Đà Nẵng”. Nghiên cứu này được áp dụng điều trị ở 254 sản phụ khoa và cho nhiều kết quả đáng chú ý. Một trong những kết quả đó là không dùng thuốc kháng sinh mà chỉ dùng chè Vằng trong trường hợp đẻ thường, giảm 50% thuốc kháng sinh trong trường hợp đẻ khó…
Theo kinh nghiệm dân gian thì lá Vằng sau khi hái và phơi khô được sắc nước uống dùng cho phụ nữ sau khi sinh và người già. Ngày nay nhiều gia đình coi đây là món quà quý mang đậm phong vị quê và để giảm béo, tiêu độc, kích thích tiêu hoá trong mùa hè.
Đặc biệt hơn, chè Vằng lại rất rẻ. Nếu bạn uống thường xuyên, mỗi tháng chỉ hết khoảng mươi nghìn. Như vậy chỉ với một số tiền rất nhỏ mà phụ nữ sau khi sinh đã có một loại thuốc chống nhiễm khuẩn, sớm hồi phục sức khoẻ, kích thích tiêu hoá, ăn ngon miệng, nguồn sữa dồi dào.
Theo Suckhoesdoisong
