Vàng da hay hoàng đản biểu hiện chủ yếu là mắt, cơ thể và nước tiểu vàng… chỉ viêm gan cấp tính loại hình vàng da. Bệnh này phát triển nhanh, ngoài tính lây lan, còn có thể sốt, tinh thần hôn mê, nói nhảm, chảy máu cam, đại tiện ra máu…
Triệu chứng tà dịch nhiệt độc nhập vào máu, là chỉ hoại tử gan cấp tính và bán cấp. Phân tích biện chứng đối với vàng da thông qua thuộc tính bệnh lý, có thể chia vàng âm và vàng dương, vàng nhanh chóng là một biến chứng nguy hiểm của vàng dương.
Vàng dương phần lớn là do thấp nhiệt, quá trình bệnh khá ngắn, màu vàng tươi rõ, phải dùng cách thanh nhiệt lợi thấp để điều trị.
Vàng âm thuộc hàn thấp nội lưu, quá trình bệnh khá dài, màu sắc sậm, phải ôn trung hóa thấp để điều trị. Nhưng ở thời kỳ cuối nếu bệnh phát là vàng cấp, thì phải thanh nhiệt, là mát máu và phải giải độc để điều trị. Lúc này thường khó cứu được. Trong điều trị, thông thường vàng dương tiêu biến khá dễ mà vàng âm thì dai dẳng khó hết. Tóm lại diễn tiến bệnh về vàng da rất khó, do vậy trong khi điều trị cần hết sức xem trọng và cố gắng điều trị.
Dương hoàng
Với trường hợp thiên về thấp nhiệt thịnh, chữa trị bằng cách thanh nhiệt, thấp lợi, vị hỏa: Nhân trần 50 g, đại hoàng 30 g, chi tử 24 g. Đại hoàng tẩy rượu, cùng các vị trên sắc với nước 1.300 ml, lọc bỏ bã lấy 200 ml. Uống ấm, chia đều 4 lần, ngày uống 3 lần, tối uống 1 lần.
Nếu là dương hoàng thiên về cảm nhiễm thời khí ôn dịch, cần chữa trị theo nguyên tắc thông dương thanh lợi, thấp nhiệt vị hỏa: Nhân trần 36 g, quế chi 8 g, trư linh 24 g, trạch tả 20 g, phục linh 20 g, bạch truật 24 g. Quế chi cạo bỏ vỏ, cùng các vị trên sắc với nước 1.500 ml, lọc bỏ bã lấy 250 ml. Uống ấm, chia đều 5 lần, ngày uống 4 lần, tối uống 1 lần.
Âm hoàng
Nhân trần 24 g, bào phụ phiến 8 g, bào khương 8 g, thảo đậu khấu 8 g, bạch truật 20 g, chỉ thực 16 g, bán hạ 20 g, trạch tả 20 g, phục linh 16 g, quất hồng bì 6 g, sinh khương 3 lát. Thảo đậu khấu đốt, chỉ thực nướng, bán hạ chế, cùng các vị trên sắc với 1.700 ml nước, lọc bỏ bã lấy 250 ml. Uống ấm, chia đều 5 lần, ngày uống 4 lần, tối uống 1 lần.
Cấp hoàng
Hoàng liên 12 g, thăng ma 16 g, sơn chi 10 g, nhân trần 40 g, sắc với 1.500 ml nước, lọc bỏ bã lấy 200 ml. Tê giác 4 g mài với 20 ml nước cho tan hết, hòa với thuốc sắc quấy đều. Chia đều 4 lần uống, ngày 3 lần, tối 1 lần.
Do tính đặc thù của bệnh nên nếu điều trị không tốt, chế độ kiêng khem, ăn uống không đúng thì bệnh sẽ từ nhẹ chuyển sang nặng, từ dương hoàng dẫn đến âm hoàng do dương khí hư suy; hoặc từ dương hoàng hay âm hoàng chuyển thành cấp hoàng… Vì vậy, khi phát hiện hoàng đản, bệnh nhân cần được chữa trị và chăm sóc tốt để bệnh nhanh khỏi, ít tái phát và không tiến triển nặng thêm.
Theo Tribenhgan
